تشخیص طلا از بدل هم برای طلا فروشانی که طلای کار کرده را می‌ خرند و هم برای مشتری اهمیت زیادی دارد. با توجه به قیمت بالای طلا و امکان خرید آنلاین طلا در سال‌های اخیر، روش‌های مختلفی برای تقلب در طلا به وجود آمده که لزوم تشخیص طلا از بدل را پررنگ‌تر کرده است.

در این مقاله می‌توانید با روش‌های مرسوم تشخیص طلا از بدل آشنا شوید. برخی از این روش‌ ها تخصصی هستند و به مواد خاصی نیاز دارند، اما برخی دیگر ساده‌ اند و می‌ توانید آن‌ ها را به‌ راحتی در خانه انجام دهید. با این‌حال باید در نظر داشته باشید که برخی از روش‌های خانگی تشخیص طلا از بدل ممکن است خیلی دقیق نباشند.

نگاه‌کردن به طلا با دقت

با دقت به طلا نگاه کنید. طلای اصل دارای شماره‌هایی روی بدنه است که با قراردادن یک ممیز بین دو عدد اول و آخر می‌توانید درصد خلوص آن را پیدا کنید. برای مثال، وقتی روی یک طلا 926 نوشته شده است، 92.6 درصد آن از طلای خالص است. همه انواع زیورآلاتی که از طلا ساخته شده‌اند دارای این کدها هستند. البته طلاهای خیلی قدیمی ممکن است فاقد کد‌های تشخیصی باشند.

علاوه‌بر کدها، لازم است به این نکته دقت کنید که طلای واقعی دارای رنگ زرد متمایز و پررنگ است که با گذشت زمان محو و کدر نمی‌شود. اگر زیورآلات تغییر رنگ داد، طلای اصل نیست.

همچنین با بازرسی اطراف و لبه‌های طلا زیر نور، می‌توانید تا حدودی از اصل‌بودن آن مطمئن شوید. اگر زیورآلاتی که به‌عنوان طلا خریده‌اید در زیر نور چند رنگ است و یا کناره‌های آن صاف نیست، احتمالا تقلبی است.

روش بصری کاملا مطمئن نیست، اما یک قدم اولیه خوب برای تشخیص طلا از بدل محسوب می‌شود.

استفاده از آهن‌ربا

یکی دیگر از روش‌های تشخیص طلا از بدل، استفاده از آهن‌ربا است. طلای اصل خاصیت مغناطیسی ندارد و جذب آهن‌ربا نمی‌شود. اگر زیورآلات خریداری‌شده، به آهن‌ربا می‌چسبند، تقلبی هستند.

با این حال لازم است از این روش در کنار روش‌های دیگر استفاده کنید؛ زیرا ممکن است همراه طلا از برخی آلیاژهای مغناطیسی در ساخت زیور‌آلات استفاده شده باشد. همچنین برخی از انواع طلاهای تقلبی ممکن است از فلزات غیر مغناطیسی ساخته شده باشند.

گازگرفتن طلا

گازگرفتن طلا یک روش قدیمی و سنتی برای تشخیص طلای اصل از انواع بدل است. طلا، هرچقدر خالص‌تر باشد نرم‌تر است و فشار دندان می‌تواند سبب فرورفتن بافت طلا شود. با این حال این روش به طلا آسیب وارد می‌کند و از این گذشته طلاهایی که با عیار کمتر فروخته می‌شوند، ممکن است با فشار دندان خم نشوند.

اما در هر صورت، از آنجا که این روش از گذشته مرسوم بوده، ما آن را در این مقاله ذکر کردیم.

غوطه‌ورکردن طلا در آب

یک روش مرسوم دیگر برای تشخیص طلا از بدل، انداختن آن در یک لیوان یا ظرف پر از آب است. طلای واقعی در داخل آب فرورفته و ته‌نشین می‌شود. اما برخی از انواع طلای تقلبی ممکن است شناور باقی بمانند. اگر زیورآلات خریداری‌شده، شناور باقی ماند، قطعا طلا نیست. اما ته‌نشست آن نیز به این معنا نیست که قطعا از طلا ساخته شده است. چون برخی از زیورآلات بدلی از آلیاژهای سنگین ساخته می‌شوند که در آب فرو می‌روند.

تست سرامیک

با کشیدن طلا روی سرامیک، می‌توانید تا حد زیادی اصل‌بودن آن را تشخیص دهید. برای این کار طلا را روی یک سرامیک بدون لعاب بکشید. اگر طلا اصل باشد، یک رد طلایی از خود به جای می‌گذارد، اما بدلیجات یک رد طوسی و یا مشکی به جای می‌گذارند.

این روش نسبتا دقیق است، اما نتیجه آن برای همه انواع طلای تقلبی قطعی نیست. به‌عبارت دیگر این احتمال وجود دارد که یک طلای تقلبی رگه زرد از خود به جای بگذارد. از طرف دیگر این روش، ممکن است به طلا آسیب وارد کرده و سبب ایجاد خش بر روی آن شود. به‌همین دلیل لازم است با احتیاط از آن استفاده کنید.

استفاده از سرکه

تست سرکه نیز یک تست رایج برای تشخیص طلا از بدل است. طلای واقعی به سرکه واکنش نمی‌دهد، اما انواع بدل ممکن است با سرکه وارد واکنش شده و به دلیل اکسید‌شدن، تغییر رنگ دهند. برای انجام این آزمایش، کافی است زیورآلات خریداری‌شده را در یک ظرف پر از سرکه غوطه‌ور کنید و پس از پنج دقیقه به آن سر بزنید. اگر تغییر رنگ داده بود، طلا نیست و اگر بدون تغییر باقی مانده بود، به احتمال قوی زیورآلات مورد نظر شما از جنس طلا است. با این حال، لازم است به این نکته توجه کنید که برخی از فلزات غیر طلا هم به سرکه واکنش نمی‌دهند.

تغییر رنگ پوست

اگر زیورآلات پس از استفاده، مخصوصا در هوای گرم و هنگام تعریق، پوست را رنگی کردند و یا سبب ایجاد حساسیت و اگزما شدند، قطعا طلا نیستند.

اندازه‌گیری وزن و سایز

طلای واقعی متراکم‌تر است و وزن بیشتری نسبت به انواع بدل در همان سایز دارد. اگر یک طلای هم‌سایز با زیورآلات خریداری‌شده دارید، می‌توانید آن را وزن کرده و وزن آن را با زیورآلات خریداری‌شده مقایسه کنید. اگر محصول خریداری‌شده طلا باشد، وزن مشابهی خواهد داشت.

اگرچه این روش مفید است، اما همیشه قابل دسترس نیست؛ زیرا پیدا‌کردن یک قطعه طلا با سایز مشابه چالش‌برانگیز است و از طرف دیگر، برخی از آلیاژها، وزنی مشابه با طلا دارند. به‌همین دلیل لازم است از این آزمایش در کنار آزمایش‌های دیگر استفاده کنید.

استفاده از سنگ محک

سنگ محک یک سنگ منحصر‌به‌فرد برای تشخیص آلیاژهای مختلف و از جمله طلا است. بخشی از زیورآلات خریداری‌شده را با فشار روی سنگ محک بکشید. اگر رد طلایی پررنگ باقی گذاشت، طلا اصل است. اما اگر رد کم‌رنگ بود، احتمالا زیورآلات خریداری‌شده دارای روکش طلا است و یا به‌طور کلی بدل است.

استفاده از ید

از ید هم می‌توان برای تشخیص طلا از بدل استفاده کرد. رد ید روی بدلیجات می‌ماند اما از روی طلا پاک می‌شود. به‌همین دلیل می‌توانید با کشیدن مقداری ید روی زیورآلات، اصل‌بودن آن‌ها را تشخیص دهید.

استفاده از اسید نیتریک

اسید نیتریک با همه فلزات غیر طلا واکنش داده و ردی سبز یا قهوه‌ای ایجاد می‌کند، اما نمی‌تواند طلای واقعی را تغییر دهد. یک قطره اسید نیتریک روی طلایی که قصد محک‌زدن آن را دارید، بریزید. اگر تغییر رنگ نداد، قطعا طلا است. این روش یک روش معتبر برای تشخیص طلا از بدل است، اما لازم است هنگام استفاده از اسید محتاطانه عمل کنید.

تست با وایتکس

طلای اصل به وایتکس واکنش داده و رنگ آن قرمز، قهوه‌ای یا سبز می‌شود. اما اگر طلا نباشد، ممکن است به وایتکس واکنش ندهد. با این حال باید در نظر داشته باشید که این روش سبب خوردگی طلا می‌شود و همچنین ممکن است برخی از بدلیجات هم به وایتکس واکنش دهند.

خلاصه

تشخیص طلا از بدل هم برای طلافروشان و هم برای مشتریان اهمیت زیادی دارد. با توجه به قیمت بالای طلا، روش‌های تقلب در آن افزایش یافته است. روش‌های مختلفی برای تشخیص طلا وجود دارد که برخی تخصصی و برخی ساده و قابل انجام در خانه هستند. این روش‌ها شامل بررسی طلا از نظر ظاهری، استفاده از آهن‌ربا، گازگرفتن طلا، غوطه‌ورکردن طلا در آب، تست سرامیک، تست سرکه، بررسی تغییر رنگ پوست، اندازه‌گیری وزن و سایز، سنگ محک، استفاده از ید و اسید نیتریک است.

لازم به ذکر است که در صنعت از روش‌های دقیق‌تری مانند استفاده از اسید‌های خاص، اولتراسوند، تست اشعه ایکس و… برای تشخیص طلا از بدل استفاده می‌شود.